Με αφορμή τη Παγκόσμιας Ημέρας της Γης, καλό θα ήταν να δούμε παρέα τα «οφέλη» και τις αλλαγές που έχει επιφέρει το παγκόσμιο lockdown στον πλανήτη μας.

Πολλές φορές οι ειδικοί έχουν προειδοποιήσει για την αλόγιστη καταστροφή του περιβάλλοντος και τις επιπτώσεις που έχει στο κλίμα, την χλωρίδα, την πανίδα και κατ’ επέκταση σε εμάς τους ίδιους. Και αν μέχρι τώρα δε παίρναμε σοβαρά τα στοιχεία αυτά, είναι καιρός να δώσουμε λίγη παραπάνω σημασία καθώς οι αλλαγές σε ένα μήνα καραντίνας είναι άμεσες και φάνηκαν ξεκάθαρα.

Οι επιστήμονες φαίνεται να συνδέουν κατά κάποιο τρόπο τη συστηματική καταστροφή βιότοπων και την πλανητική οικολογική κρίση, με μέχρι χθες άγνωστες επιδημίες ή και πανδημίες. Ήδη τον Ιανουάριο του 2019, δηλαδή ένα χρόνο πριν από την κρίση του νέου κορωνοϊού, το περιοδικό The Scientist φιλοξενούσε άρθρο της Καταρίνα Ζίμερ, το οποίο περιείχε μια δυσοίωνη προειδοποίηση: «Καθώς τα τροπικά δάση αποψιλώνονται με σκοπό την καλλιέργεια φοινικόδεντρων (για την παραγωγή φοινικέλαιου), οι επιστήμονες φοβούνται ολοένα και περισσότερο ότι οι πανδημίες του μέλλοντος μπορεί να προέλθουν από την ανθρώπινη δραστηριότητα που καταστρέφει τα δάση». Η αρθρογράφος παρέθεσε αρκετές έρευνες, οι οποίες τεκμηριώνουν ισχυρή συσχέτιση ανάμεσα στην αποψίλωση δασών και στην έκρηξη ιογενών νόσων σε γειτονικές περιοχές.

Ασφαλώς η στατιστική συσχέτιση δεν τεκμηριώνεται από μόνη της (σχέση αιτίου- αποτελέσματος) ανάμεσα στην αποψίλωση των δασών και στη διάδοση δυνητικά φονικών ιών. Αν όμως συνυπολογίσει κανείς την καταστροφή βιότοπων, τη φρενήρη αστικοποίηση που φέρνει ανθρώπους και καλλιέργειες κοντά σε άγρια δάση, αλλά και τις άκρως ανθυγιεινές συνθήκες στις εγκαταστάσεις της βιομηχανοποιημένης κτηνοτροφίας, η εικασία αναδύεται ισχυρότατη: το μοντέλο αυτό «ανάπτυξης» δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για να έρθουν οι παθογόνοι οργανισμοί πιο κοντά στους ανθρώπους, να μεταλλαχθούν και να προκαλέσουν εντέλει φονικές επιδημίες ή και πανδημίες.

Καθώς η βιοποικιλότητα διεθνώς μειώνεται με ανησυχητικά γοργούς ρυθμούς, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν με εξαφάνιση σχεδόν 1 εκατομμύριο είδη, ενώ ταυτόχρονα, η υπερθέρμανση του πλανήτη απειλεί τόσο την παρούσα γενιά, όσο και τις μελλοντικές. Είναι πλέον επιτακτική ανάγκη να αντιληφθούμε ότι η φύση αποτελεί κρίσιμο θεμέλιο για έναν υγιή πλανήτη και ταυτόχρονα μια άμεση, ισχυρή και οικονομικά αποδοτική «ασπίδα» απέναντι στην κλιματική κρίση.

Λαμβάνοντας υπόψη τις προκλήσεις αυτές, αλλά και τις δυνητικά μεγάλες ευκαιρίες που έχουμε μπροστά μας, το 2020 είναι μια καθοριστική χρονιά για το μέλλον του πλανήτη μας.

Και αν τα λόγια δε μπορούν να σας πείσουν, δείτε τα στοιχεία που παρατίθενται παρακάτω:

• Δραματική μείωση των ρύπων παρατηρήθηκε το τελευταίο μήνα. Οι δορυφορικές εικόνες που καταγράφηκαν από τη NASA έδειξαν σταθερή μείωση του διοξειδίου του αζώτου (NO2) λόγω της καραντίνας.

• Με τα κανάλια στη Βενετία άδεια από τη συνηθισμένη κυκλοφορία τους, οι φωτογραφίες στα κοινωνικά μέσα ενημέρωσης δείχνουν καθαρά νερά άλλα και μια πόλη πιο φιλική στην άγρια ζωή.

• Στη Νάρα της Ιαπωνίας τα ελάφια περιφέρονταν στους δρόμους της πόλης και τους σταθμούς του μετρό.

• Τα δελφίνια ξαναεμφανίστηκαν στον Θερμαϊκό, ενώ στην Πειραϊκή φώκιες έκαναν αισθητή την παρουσία τους.

• Στο Δέλτα του Νείλου καταγράφηκαν σημαντικοί αριθμοί διερχόμενων πουλιών από την περιοχή.

• Στην Βραζιλία, παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση της φωλεοποίησης και της εκκόλαψης σε είδη χελωνών που βρίσκονται υπό εξαφάνιση, γεγονός που αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες διάσωσης του είδους.

• Στις ΗΠΑ άγρια ζώα να βγαίνουν από τα δάση και κάνουν αισθητή την παρουσία τους ακόμα και στο αστικό τοπίο.

• Ερευνητές από το Βασιλικό Παρατηρητήριο του Βελγίου κατέγραψαν μαζική πτώση των δονήσεων στον φλοιό της Γης, αφού η ανθρώπινη δραστηριότητα μειώθηκε κατά το 1/3, προκαλώντας μεγάλη μείωση του σεισμικού θορύβου -των κραδασμών στον φλοιό της Γης.
• Ενώ κογιότ είναι πλέον συχνό θέαμα στους δρόμους του Σαν Φρανσίσκο.

• Τις τελευταίες ημέρες επίσης, ένα μεγάλο πούμα έφτασε μέχρι το κέντρο του Σαντιάγο, την πρωτεύουσα της Χιλής.

• Τα Ιμαλάια έγιναν ορατά από το έδαφος της Ινδίας μετά από 30 χρόνια.

Όλα τα παραπάνω είναι στοιχεία που προκαλούν το ενδιαφέρον των επιστημών αλλά και όχι μόνο. Ας μη ξεχνάμε λοιπόν, πως όλες αυτές οι εκτάσεις μέχρι πρότινος άνηκαν στην Άγρια Ζωή και εμείς τις καταχραστήκαμε. Οπότε δεν έχουν εισβάλλει αυτά στις πόλεις μας αλλά εμείς στα δάση τους.

Λόγω της καραντίνας οι άνθρωποι είναι στα σπίτια τους και σταμάτησαν πραγματικά πολλές δραστηριότητες που οδηγούσαν σε τρομερά μεγάλα ποσοστά ρύπανσης, αναφέρουν οι επιστήμονες. Ωστόσο, προειδοποιούν ότι ενώ το διάστημα που υφίσταται η καραντίνα είναι μικρό σε σχέση με την επιρροή που μπορεί να προκαλέσει στον πλανήτη, ωστόσο ήδη έχουν αρχίσει να φαίνεται ότι γίνονται μικρά βήματα για την χλωρίδα και την πανίδα της γης. Όταν οι χώρες και οι οικονομίες επιστρέψουν στην κανονικότητα όλα θα είναι πάλι όπως πριν, εκτός, κι αν τώρα πάρουμε ένα καλό μάθημα.

Είναι θέμα ατομικής ευθύνης να περιορίσουμε τις μετακινήσεις μας με το αμάξι στις απολύτως απαραίτητες και να διατηρήσουμε κάποιες από τις συνήθειες που έχουμε υιοθετήσει εξαιτίας της καραντίνας. Ας αποτελέσει αυτή η δυσάρεστη εμπειρία ένα δίδαγμα σε όλους μας για την καλύτερη προστασία του “μεγάλου” μας σπιτιού και σαν επακόλουθο την προστασία του ίδιου μας του εαυτού.

Επιμέλεια: Γκανιάτσα Δέσποινα