Όταν οι σχεδιαστές εμπνέονται από την παραδοσιακή ελληνική φορεσιά

Η μόδα είναι μια μορφή τέχνης και είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τόπους, πολιτισμούς, και εποχές. Κατά καιρούς διάφοροι σύγχρονοι σχεδιαστές έχουν εμπνευστεί από τις παραδοσιακές στολές των λαών και ενσωματώνουν στοιχεία τους στις συλλογές τους. Άσχετα από την εθνικότητά μας, όλοι κουβαλούμε μέσα μας μια συλλογική μνήμη της παράδοσής μας, ακόμη κι αν μοιάζει ξεχασμένη. Μακρινές αναμνήσεις, εικόνες από λαϊκά παραμύθια, επισκέψεις σε λαογραφικά μουσεία, φεστιβάλ και παραδοσιακοί χοροί, όλα αυτά και περισσότερα βοηθούν να διατηρούμε τις παραδοσιακές φορεσιές στις καρδιές μας. Και η Ελλάδα έχει έναν πολύ μεγάλο πλούτο σε αυτόν τον τομέα, το οποίο αποδεικνύουν και οι συλλογές διάσημων σχεδιαστών.

Δηλωμένος λάτρης της Ελληνικής Κληρονομιάς ο διάσημος Γάλλος σχεδιαστής μόδας Jean Paul Gaultier έχει εμπνευστή από την Ελλάδα παραπάνω από μία φορές, δημιουργώντας φουστανέλες, παραδοσιακές φορεσιές και άλλες χαρακτηριστικές εκδοχές της ελληνικής παραδοσιακής “μόδας”. Στη φθινοπωρινή συλλογή 2010, η επίδραση των παραδοσιακών Ελληνικών στολών είναι ιδιαίτερα εμφανής. Ο Jean Paul Gaultier παρουσίασε ρούχα που απευθύνονται ξεκάθαρα στη σύγχρονη γυναίκα, στα οποία ενσωμάτωσε στοιχεία της Ελληνικής παράδοσης. Και φαίνεται πως μελέτησε τα ρούχα αυτής της παράδοσης πολύ καλά, όμως προχώρησε στη δημιουργία υπέροχων, σύγχρονων σχεδίων.

Επιπλέον προσέφερε απλόχερα τον «εαυτό» του και το έργο του στο Μουσείο Μπενάκη για έναν ευγενή σκοπό: την οικονομική ενίσχυση του Ιδρύματος. Μια μοναδική, παγκόσμιας εμβέλειας και ιστορικής σημασίας εκδήλωση διοργανώθηκε από το Μουσείο Μπενάκη την Τρίτη 28 Νοεμβρίου 2017. «Είναι τιμή μου γιατί η Ελλάδα είναι κομμάτι της ζωής μου κι η κολεξιόν αυτή είναι η δουλειά μου κι ο μόνος τρόπος να ανταποδώσω την έμπνευση που μου έχει χαρίσει η Ελλάδα» τόνισε με τη σειρά του ο Ζαν-Πολ Γκοτιέ για τη συλλογή.

Όμως πέρα από τον Jean Paul Gaultier και ο John Galliano παρουσίασε πολύ θεατρικά ρούχα στη χειμερινή κολεξιόν του 2009, αντλώντας έμπνευση από τη Ρωσία, τα Βαλκάνια, και οι δημιουργίες του ενσωματώνουν στοιχεία από τις στολές της Βόρειας Ελλάδας.

Τέλος, υπάρχουν φυσικά και Έλληνες σχεδιαστές που είναι επηρεασμένοι από τις Ελληνικές παραδοσιακές στολές όπως οι: Γιώργος Ελευθεριάδης, Σοφία Κοκοσαλάκη, Θάνος Κυριακίδης, Άγγελος Μπράτης, Δημήτρης Ντάσιος, Ορσαλία Παρθένη, Deux Hommes, MiRo σε μια απόπειρα «συνομιλίας» της τοπικής ενδυματολογικής παράδοσης με την σύγχρονη μόδα έχουν σχεδιάσει κολεξιόν με άρωμα Ελλάδα. Στις δημιουργίες τους μπορείτε να δείτε πιέτες, φουντίτσες, υφές και επαναλαμβανόμενα μοτίβα που αποτελούν ενδείξεις μιας πλούσιας παράδοσης σε ρούχα! Με αυτόν τον τρόπο η ελληνική παραδοσιακή φορεσιά αναδεικνύεται όχι ως μουσειακό είδος ή ως πεπερασμένο ιστορικό γεγονός αλλά ως πηγή έμπνευσης και ζωντανού ενδιαφέροντος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι δημιουργίες της διάσημης Σοφία Κοκκοσαλάκη, η οποία χρησιμοποιούσε τη τεχνική των πτυχώσεων της φουστανελάς ή ένα σύγχρονο παντελόνι που θύμιζε βράκα.


Επιμέλεια: Γκανιάτσα Δέσποινα

Βιώσιμη μόδα: Τι είναι και πως μπορούμε να συμβάλλουμε?

Η βιώσιμη μόδα είναι η τελευταία λέξη της μόδας! Όλο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια ακούμε τους όρους ethical fashion ή fashion sustainability. Τι σημαίνουν όμως οι όροι αυτοί?

Η βιωσιμότητα στη μόδα δεν είναι απλά ένα trend. Είναι ένα σύγχρονο lifestyle που σχετίζεται με τον επαναπροσδιορισμό της πολυτέλειας και πώς τη βιώνουμε στην καθημερινότητά μας. Βιωσιμότητα στη μόδα είναι το κριτήριο που επιλέγουμε τα ρούχα μας. Είναι η ποσότητα των ρούχων που αγοράζουμε, τα brands που στηρίζουμε και φυσικά πώς όλα τα παραπάνω επηρεάζουν το περιβάλλον.

Η ηθική μόδα (ethical fashion) αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη πρακτική, κατά το σχεδιασμό, την προμήθεια και την κατασκευή ενδυμάτων, η οποία μεγιστοποιεί τα οφέλη για τους ανθρώπους και τις κοινότητες, ενώ ελαχιστοποιεί τις επιπτώσεις για το περιβάλλον» λέει το Ethical Fashion Forum. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι το αντίθετο του “fast- fashion”. Ο τρόπος που πρέπει να θεμελιωθεί ο χώρος της ένδυσης, ξανά -με σεβασμό στον εργάτη, στον καταναλωτή, στην κοινωνία, στην τέχνη και κυρίως στο περιβάλλον.

Τη τελευταία εικοσαετία το κυρίαρχο επιχειρηματικό μοντέλο σε αυτόν τον τομέα είναι αυτό της «ταχείας μόδας (fast-fashion)», όπου σχεδιαστές και κατασκευαστές ρούχων αλλάζουν τις συλλογές τους ανά τακτά χρονικά διαστήματα και τα προωθούν σε πολύ οικονομικές τιμές, αφού παράγονται σε χώρες με πολύ φτηνό εργατικό δυναμικό (Κίνα, Ινδία, Μπανγκλαντές) με υλικά χαμηλής ποιότητας. Αυτή η τάση ενθαρρύνει τους καταναλωτές να αγοράζουν και να απορρίπτουν όλο και μεγαλύτερο όγκο ρούχων. Το πρόβλημα μεγιστοποιείται καθώς ο μέσος άνθρωπος αγοράζει 60% περισσότερα είδη ρουχισμού απ’ ό,τι πριν από 15 χρόνια.

Η μόδα πρέπει να σταματήσει να μολύνει το περιβάλλον! Σύμφωνα λοιπόν τον ΟΗΕ θεωρείται η δεύτερη πιο ρυπογόνος βιομηχανία στον κόσμο. Όσον αφορά τις εκπομπές άνθρακα, η βιομηχανία είναι υπεύθυνη για περισσότερες από όλες τις εκπομπές που προέρχονται από τις διεθνείς πτήσεις και τη θαλάσσια ναυτιλία μαζί. Το κρυφό κόστος της βιομηχανίας της μόδας που πληρώνει η μητέρα φύση –το οποίο είναι πολύ μεγαλύτερο από την τιμή– μπορεί να το διαπιστώσει κανείς αν αναλογιστεί ότι χρειάζονται περίπου 7.500 λίτρα νερού για να δημιουργηθεί ένα μόνο τζιν. Αυτό ισοδυναμεί με την ποσότητα νερού που καταναλώνει ο μέσος άνθρωπος για περίοδο επτά ολόκληρων ετών. Περίπου 93 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού -αρκετά για να καλύψουν τις ανάγκες πέντε εκατομμυρίων ανθρώπων- χρησιμοποιούνται από τη βιομηχανία της μόδας ετησίως και περίπου μισό εκατομμύριο τόνοι μικροϊνών, που ισοδυναμούν με τρία εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου, φτάνει πλέον στον ωκεανό κάθε χρόνο.

Η μόδα πρέπει να σταματήσει να θέτει σε κίνδυνο την ανθρώπινη ζωή και να καταπατά τα ανθρώπινα δικαιώματα! Οι περισσότερες εταιρείας κατασκευάζουν τα προϊόντα τους σε χώρες με φθηνό εργατικό δυναμικό και με πολύ χαμηλούς φόρους, όπως το Μπαγκλαντές, η Κίνα κλπ. Πέρα από την έλλειψη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και ασφάλειας στον επαγγελματικό χώρο, οι εργαζόμενοι των εταιριών αυτών κυρίως στον τομέα της παραγωγής αναγκάζονται να δουλεύουν υπερβολικές ώρες χωρίς διαλείμματα και να παίρνουν μισθούς πείνας. Αξίζει να αναφερθεί πως οι άθλιες συνθήκες κάτω από τις οποίες δουλεύουν, σε κτίρια που δε πληρούν της προϋποθέσεις ασφάλειας και με υλικά τα οποία είναι βλαβερά για την υγεία, τους εκθέτει καθημερινά σε κίνδυνο. Επιπλέον, η ποιότητα των υφασμάτων και γενικά των πρώτων υλών που χρησιμοποιούν είναι πολύ σημαντική τόσο για τον εργαζόμενο, όσο και για τους καταναλωτές. Τα περισσότερα ρούχα κατασκευάζονται από πολυαμίδιο (polyamide) το οποίο είναι βλαβερό για την υγεία και μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς στην επιδερμίδα καθώς συγκαταλέγεται μεταξύ των συστατικών που μπορεί να προκαλέσουν καρκινογένεση.

Όλα τα παραπάνω είναι ηθικά θέματα που αφορούν όλους μας και δε πρέπει να αδιαφορούμε! Όλοι σκεφτόμαστε τι μπορώ να κάνω εγώ αν δε δρουν οι κυβερνήσεις ή οι εταιρείες. Όμως μπορούμε με μικρές αλλαγές στις συνήθειές μας να βοηθήσουμε το μέλλον του πλανήτη μας και κατ επέκταση το δικό μας και των παιδιών μας.

Ένας φιλικός προς το περιβάλλον τρόπος αγοράς είναι να κοιτάμε τα καρτελάκια από τα ρούχα που αγοράζουμε αποφεύγοντας υλικά που δεν είναι βιοδιασπώμενα. Δηλαδή αντί για πολυεστέρα μπορούμε να ψάχνουμε ρούχα που φτιάχνονται από βισκόζη (viscose) ή οργανικό βαμβάκι. Ένας πιο δημιουργικός τρόπος να αποκτήσουμε καινούργια ρούχα είναι να μεταποιήσουμε παλιά που δεν φοράμε, μ ’αυτόν τον τρόπο δεν ξοδεύουμε πολλά χρήματα και παράλληλα φτιάχνουμε το ρούχο όπως το θέλουμε εμείς. Επιπλέον, υπάρχουν πλέον σε όλη την πόλη μαγαζιά second hand, thrift stores και vintage shops στα οποία μπορούμε να βρούμε φοβερούς μικρούς θησαυρούς σε εξίσου καλές τιμές. Μπορούμε να ανακυκλώσουμε, να χαρίσουμε ή να πουλήσουμε τα ρούχα μας έτσι ώστε να μην παράγουμε περίσσια απόβλητα. Επίσης, καλό είναι να προτιμάμε μικρές εταιρείες (ελληνικής κατασκευής) στις οποίες η παραγωγή είναι πολύ μικρότερη. Καλή πρακτική επίσης, είναι να προτιμούμε τα brands που φέρουν το διακριτικό “sustainable fashion”, “eco-friendly” ή να επιλέγουμε ρούχα με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και πιο ανθεκτικά. Τέλος, ψωνίζοντας από online καταστήματα, καταναλώνουμε 30% λιγότερη ενέργεια, όπως και όταν βγάζουμε τα ρούχα μας τα στεγνώσουν στο μπαλκόνι και όχι με στεγνωτήριο.

Μπορούμε λοιπόν, να γίνουμε μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος. Είναι ο τρόπος ζωής του καθενός μας που θα παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του μέλλοντος σε προσωπικό αλλά και συλλογικό επίπεδο καθώς επίσης και στη βιωσιμότητα όχι μόνο της μόδας, αλλά και του πλανήτη.

Επιμέλεια: Γκανιάτσα Δέσποινα